Türk Medeniyetinde Kozmolojik Yaklaşım: Tanrı-Devlet Tasavvurları

Cosmological Approach in Turkish Civilization: God-State Perceptions

Betül Azra Yaşar
betulazra16@icloud.com
Orcid: 0009-0007-3324-5871
Üsküdar Üniversitesi
doi.org/10.5281/zenodo.8319513

Öz

İnsanların tanrı tasavvurlarının çeşitliliği gözler önündedir. Bu çeşitliliğin toplumsal kavramlara nasıl
dönüştüğü önemli bir sorudur. Bu dönüşüm, insan topluluklarının siyasi yönelimlerine ne bakımdan/ ne
kadar etki etmektedir? Bu konu, büyük bir toplumsal hareket unsuruna işaret eder. Tanrı tasavvurlarının
doğruluğu bahsi bu konunun ufku içinde yer almaz. Yalnızca insan zihnindeki tanrı tasavvurunun sosyal
ve siyasal yaşantıdaki izdüşümü ele alınmıştır. Sınırımız siyaset ve öncülümüz tanrı tasavvurudur.
Tanrının kendisi bizatihi ölçülemez oluşuyla tanımının doğruluğu da ölçülebilir değildir. İnsan zihninin
tasavvur yeteneği ve soyut algısı kendi sosyal hayatında ne gibi etkiler göstermektedir, ancak bunu
ölçebiliyoruz. Bireyden medeniyete, sosyal hayattan siyasal düzene geçişte bu sistemin akışı
incelenmiştir. Medeniyetler düşünmeye kendi coğrafyalarından başlarlar. Düşünme sistemleri ise
mevcut koşullarınca şekil alır. Sonuç olarak Medeniyetleri özgün deneyimleri çerçevesinde
değerlendirme yapıyoruz.

Anahtar Kelimeler: Politika, Teoloji, Tanrı, Devlet, Lider, Medeniyet