Öz

Utku Aybudak, “Türkiye’ de Devlet ve Cemaatler Laiklik Sözleşmesi” adlı kitabında temel
olarak Osmanlı İmparatorluğu döneminin son yılları ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarından
günümüze değin var olan cemaatlere yönelik bir değerlendirme sunmaya gayret etmektedir.
Aybudak, bu değerlendirmesinde olabildiğince tarafsız bir tutum sergilemeyi amaçladığını
belirtmektedir. Ancak insan, doğası gereği nesnelliğe ulaşmakta zorluk yaşamakta, bir taraf
tutma eğilimi içinde olmaktadır. Bu sebepten bu söylemin ne kadar geçerli ve tutarlı olduğunu
okuyucunun kanaatine bırakmakta fayda vardır. Devlet ve cemaatlerin ilişkisi meselesi öteden
beri tartışmalı görülen bir alan olarak önemini korumaktadır. Özellikle son yıllarda yaşanmış
olan, toplum hafızasında hâlâ taze olan Fethullahçı Terör Örgütü’nün darbe girişimi neticesinde
bu alanın öneminin daha da arttığı ifade edilebilir. Bu minvalde bu kitap, Türkiye’ de
cemaatlerin durumu nedir, Türkiye’ de cemaatler toplum ve siyaset alanı açısından ne ölçüde
etkilidir, devletin cemaatlere yönelik bir sınırlandırması söz konusu mudur, bu cemaatler
tamamen özgür müdür, cemaatleri sınırlandıran dış bir etken var mıdır, devlet ve cemaatlerin
arasında bir ilişkiden bahsetmek mümkün müdür eğer böyle bir ilişki varsa bu ilişkinin boyutu
ne olmalıdır gibi soruların cevabını merak eden, bu alanda çalışan, bu alanda çalışmak isteyen
okuyucu ve araştırmacılar için istifadeli olacaktır.